Zelfs mannen die hun deel van de klusjes willen doen, komen vaak niet aan hun trekken. Koldunov/Shutterstock
Stel je een professioneel stel voor, Jack en Jill, die een relatie hebben waarin de huishoudelijke taken gelijk zijn verdeeld. Stel je nu voor dat Jack en Jill van mening verschillen over hun huis.
Wanneer Jill de rommelige keuken binnenkomt, ziet zij de vaat als af te wassen en de prullenbak als uit te ruimen. Jack ziet natuurlijk dat er afwas in de gootsteen staat en dat de prullenbak vol is. Maar deze waarnemingen “trekken” hem niet aan – hij ziet de rommel niet als taken die gedaan moeten worden.
De resultaten van onze recente studie suggereren dat mannen en vrouwen door de maatschappij zijn getraind om verschillende mogelijkheden voor actie te zien wanneer zij naar rommel in hun huis kijken. Wij denken dat dit inzicht ook heteroseksuele paren kan helpen de taken gelijkmatiger te verdelen. Maar het is belangrijk om de onderliggende oorzaken van het probleem te begrijpen.
Volgens een concept in de psychologie dat “affordance theory” heet, zien we mogelijkheden voor acties als we naar objecten en situaties kijken. Als je naar een appel kijkt, zie je hem niet alleen als rood en glanzend, maar ook als eetbaar.
Je ziet wat er met de appel gedaan kan worden. Jack en Jill kijken naar dezelfde dingen in de keuken, maar ze zien verschillende mogelijkheden voor actie – verschillende “affordances”. Voor Jill nodigt de afwas uit, voor Jack niet.
Het paar is verschillend afgestemd op de “affordances” voor huishoudelijke taken. Affordantietheorie kan helpen verklaren waarom vrouwen een onevenredige hoeveelheid huishoudelijk werk en kinderverzorging op zich nemen, zelfs als ze voltijds werken? Dit verschil in perceptie van de huiselijke omgeving heeft een domino-effect op de hoeveelheid klusjes die Jack en Jill doen, ongeacht hun bedoelingen.
Als Jill gevoeliger is voor de mogelijkheden van huishoudelijke taken, is de kans groter dat ze merkt dat er afgewassen moet worden en dat ze gemotiveerder is om die taak uit te voeren. Waarschijnlijk zal Jack het verschil in werkdruk niet eens opmerken.
Als je het aanrecht niet ziet als “af te vegen”, is de kans kleiner dat je merkt wanneer het is afgeveegd. Deze double-whammy van ongelijkheid en onzichtbaarheid eist een aanzienlijke mentale tol van vrouwen en zet relaties zwaar onder druk.
Dus wat te doen?
Het eerste wat we moeten zeggen is dat minder gevoelig zijn voor bepaalde betaalmiddelen geen excuus is. Als Jill tegen Jack klaagt dat hij nooit de afwas doet, is een uitspraak van Jack “Ik zie ze gewoon niet als ‘af te wassen'” geen excuus, ook al is het waar. Jill kan antwoorden: “Dat is precies het probleem waar je aan moet werken.” Om zijn deel op te halen moet Jack zijn perceptie veranderen.
Het goede nieuws is dat de perceptie van betaalbaarheid kan worden veranderd door oefening en bewuste inspanning. We worden beter in het zien van een taak-affordantie door de taak meer te doen en door bewust te letten op aanwijzingen of de taak moet worden gedaan.
Jill is niet geboren om gevoeliger te zijn voor de mogelijkheid om de vuilnisbak buiten te zetten dan Jack. Die gewoonten zijn deels gevormd door sociale normen.
En als het gaat om huishoudelijk werk, zijn deze normen geslachtsgebonden. Van jongs af aan doen meisjes meer huishoudelijke taken dan jongens. Meisjes worden aangemoedigd om te spelen met speelgoed zoals stofzuigers en poppen die de imitatie van huishoudelijke activiteiten aanmoedigen.
Kinderen van jongs af aan socialiseren om verantwoordelijk te zijn voor het huishouden kan een groot verschil maken voor hun houding op latere leeftijd.
KlavdiyaV/Shutterstock
De centrale strategie bestaat uit het veranderen van Jacks denkwijze over wat “zijn steentje bijdragen” inhoudt. Wat hij moet oefenen is het niet doen van het karwei (de vuilnis buiten zetten is niet zo moeilijk). Hij moet de verantwoordelijkheid nemen om er bewust op te letten of er afwas in de gootsteen staat, hoe vol de vuilnisbak is, of er melk in de koelkast staat.
Denk aan leren autorijden. Wat de beginnende bestuurder moet leren is niet alleen het schakelen (eenvoudig genoeg) maar ook het onderscheiden wanneer er geschakeld moet worden. Ze kunnen niet vertrouwen op “Ik schakel als de instructeur het zegt.”
De maatschappij moet ook veranderen
Het cultiveren van je gevoeligheid voor huishoudelijke mogelijkheden vereist mogelijkheden om te oefenen. En dit is afhankelijk van het juiste soort beleid. Bijvoorbeeld, gedeeld ouderschapsverlof.
Er is overvloedig bewijs dat vrouwen na de komst van kinderen het leeuwendeel van de zorgtaak op zich nemen. Tegelijkertijd is er onderzoek dat erop wijst dat vaders die langer ouderschapsverlof nemen, meer zorgwerk doen tot lang na het einde van hun ouderschapsverlof.
Hoe komt dat? Door voor hun kinderen te zorgen krijgen vaders de kans om hun zorgvaardigheden aan te scherpen: hoe een luier te verschonen, hoe een baby in te wikkelen, hoe hem te troosten. Maar net zo cruciaal is dat vaders leren zien wanneer die zorgtaken moeten worden uitgevoerd. Het stemt hen af op zorgzaamheid. Dit leidt dan weer tot een gelijkmatigere verdeling van zorgtaken op lange termijn.
Ondanks de culturele, economische en juridische winst die vrouwen de afgelopen decennia hebben geboekt, is het verschil in de hoeveelheid huishoudelijk werk die door vrouwen en mannen wordt gedaan moeilijk te overbruggen gebleken. Ons artikel laat zien dat het niet voldoende is om mannen aan te sporen hun steentje bij te dragen. Mannen moeten de verantwoordelijkheid nemen om te zien wat er gedaan moet worden.
De auteurs werken niet voor, adviseren niet, bezitten geen aandelen in en ontvangen geen financiering van bedrijven of organisaties die baat hebben bij dit artikel, en hebben buiten hun academische aanstelling geen relevante banden bekendgemaakt.